ԿԱՆԱՉ ՀՐՎԱՆԴԱՆ - հայտնւսգործել է պորտուգալացի Դինիշ Դի– աշը 1445 թ.։ Անունն ստացել է տեղի սավաննային բուսականության պատճառով։ Գտնվում է Գամբիա և Սենեգալ գետերի գետաբերանում։

ԿԱՊՈՒՅՏ ՆԵՂՈՍ - գտնվում է Եթովպիայում և Սուդանում, Նեղոսի ամենաջրառատ վտակն է։ Անվանումն առաջացել է ջրի երանգից։

ԿԱՐՄԻՐ ԳԵՏ - Ամերիկայում գտնվող նույնանուն գետը կոչվում է Ռեգ Ռիվեր, Վիետնամում և Չինաստանում նույնանուն գետը Հոնգհա։

ԿԱՐՄԻՐ ՈՎ - ծով Հնդկական օվկիանոսում։ Մակերեսը 460 հազ. քառ. կմ, առավելագույն խորությունը 3039 մ.։ Գլխավոր նավահան­գիստներն են Սուեզը, Պորտ Սուդանը, Ջիգդան, Մասաուան, Հոգեյ– դան։ Անվանումն ստացել է ջրում գտնվող կարմիր ջրիմուռների գույ– նից։

     ՀԱՄԲԱՐՁՄԱՆ ԿՂԶԻ - կղզի Ատլւսնտյան օվկիանոսում, Մեծ Բրիտանիայի տիրույթ է, տարածությունը 88 քառ. կմ, բարձրությունը 875 մ։ Հայտնագործել են պորտուգալացիները 1501 թվականին քրիստո­նեական եկեղեցու Համբարձման տոնի օրը։

ՀՐՈ ԵՐԿԻՐ - հայտնագործել է Ֆ. Մագելանը 1520 թվականին և այնտեղ երևացող կրակների առատության պատճառով կոչել է Հրո եր­կիր։ Արշիպելագ է Հարավային Ամերիկայի հարավային վերջավորու­թյան մոտ։

ՄԱՄՈՆՏԻ ՔԱՐԱՆՁԱՎ - գտնվում է ԱՄՆ-ում, Ապալաչների նախա­լեռներում, խորությունը 300 մ է, խոռոչների երկարությունը 74 կմ։ 1809 թ. հայտնաբերել է վիրավոր արջին հետապնդող մի որսորդ։

ՄԵԾ ԱՂԻ ԼԻՃ - անհոսք աղի լիճ ԱՄՆ-ի արևմուտքում, փոփոխ­վում են մակերեսն ու աղիությունը 2500-ից մինչև 6000 քառ. կմ և 137– ից մինչև 300 տոկոս աղիություն։ Խորությունը 15 մետր է։

ՄԵՌՅԱԼ ԾՈՎ - անհոսք լիճ Մերձավոր Արևելքում Հորդանանում և Իսրայելում, ծովի մակերևույթից 395 մ. ցած։ Մակերեսը՝ 1050 քառ. կմ, երկարությունը 76 կմ. խորությունը 356 մ։ Աղիությունը 260-ից 310 տոկոս։ Անվանումն ստացել է օրգանական կյանքի բացակայության պատճառով։

ՆԵԽԱԾ ԾՈՎ - մանր ծովերի համակարգ Ազովի ծովի, արևմտյան ափի մոտ, Ղրիմում։ Մակերեսը 2500 քառ. կմ։ Ղրիմում «սիվաշ» նշա­նակում է ծանծաղաջուր ծոց։ Նեխած ծովը հայտնի է նաև Սիվաշ անունով։

Ուտրեխտի համալսարանի մասնագետների հավաստմամբ, Ապոկալիպսիսը տեղի կունենա ուղիղ 2 միլիոն 250 հազար տարի անց 2252006 թվականի հոկտեմբերի 31-ին։ Վրա կհասնի նոր սառցե դա­րաշրջան, Լւ մարդը կարժանանա դինոզավրերի ճակատագրին։

Իսկ Վաշինգտոնի համալսարանի աստղակենսաբանների կարծի­քով, աղետը տեղի կունենա կես միլիարդ տարի անց. կյանքի բոլոր տեսակները մեր մոլորակի վրա կայրի Արեգակը։

   Մեկնաբանելով այս սարսափազդու և հակասակւսն մարգարեու­թյունները արևմտյան աստվածաբանները չեն թաքցնում հեգնանքը։ Քանզի Աստվածաշնչում պարզ ասված է. աշխարհի կործանման օրը հայտնի է միայն Աստծուն։

   Երկու գլխավոր առևղծվածերը, որոնց վրա վաղուց ի վեր գլուխ են կոտրում գիտնականները, հետևյալն է. ե՞րբ և ինչպե՞ս է առաջացել կյանքը Երկրագնդի վրա և ե՞րբ այն կվերանա։ Գրեթե ամեն տարի առաջարկվում են ամենատարբեր վարկածներ։ Այսպես, 90-ականների սկզբին խոսում էին այն մասին, որ Մեծ պայթյունի հետևանքով Ապո֊ կալիպսիսը վրա կհասնի 11 միլիարդ տարի անց։ Սակայն 2004 թվա­կանին հրապարակվեցին Կալիֆոռնիայի Ստենֆորդի համալսարանի աստղաֆիզիկոսների հետազոտությունների արդյունքները, համա­ձայն որոնց տիեզերքի վախճանը, այսպես կոչված մութ մատերիայի էներգիայի ազդեցության տակ, հետաձգվում է ևս 1,5 տասնյակ մի­լիարդ տարով։

   Գիտական այլ «զարհուրիկների» թվին են պատկանում հզոր գամմա-բռնկումների կամ վիթխարի աստերոիդների երկրագնդի վրա գրո­հի կանխատեսումները։ Դրանցից մեկը, իբր, կխոյահարի մեր մոլորա­կը 2020 թվականին։ Ասենք, այդ վարկածը նույնպես կասկածի տակ առան։ Ավստրալիացի աստղագետները հայտարարեցին, աստերոիդի ուղեծիրը կանցնի Երկրի կենտրոնից 36-39 հազար կիլոմետր հեռավո­րության վրա։ Կարելի է հանգիստ քնել։

ճիշտ է, ընդամենը 7 տարի հետո երկրային ձգողության ազդեցու­թյամբ 2036 թվականին աստերոիդը կվերադառնա, և այդժամ երկ­րագնդի վերջը հաստատ կգա։

Եվս մեկ վտանգ, գերհզոր հրակեզ գազերի հոսքերի արտանե­տումներ այլ գալակտիկաներից։ Եթե դրանցից որևէ ՚մեկը հասնի մեր մոլորակին, ապա նա լրիվ կայրվի։ Դրա հավանականությունը ծայ­րաստիճան փոքր է, բայց ո՜վ գիտե, մեկ էլ տեսար...

Հոլանդիայի Ուտրեխտի և ԱՄՆ-ի Վաշինգտոնի համալսարանների գիտնականները հայտարարեցին, որ իրենց միանգամայն ստույգ հայտնի է աշխարհի կործանման օրը։ Հոլանդացիները հրապարակեցին հոդված, որտեղ տեղեկացրին, յուրաքանչյուր 2,5 միլիոն տարին մեկ տեղի է ունենում երկրային ուղեծրի տեղաշարժ։ Դա հանգեցնում է աղետալի սառցակալման։

Վաշինգտոնի համալսարանի աստղակենսաբաններ Դոնալդ Բրաունլին և Պիտեր Ուորդն էլ իրենց հերթին ազդարարեցին ողջ առաջա­դեմ մարդկությանը, որ երկրագունդը հետզհետե այրվում է և շուտով կկլանվի Արևի կողմից։ Ոչ այնքան շուտով, բայց ինչևէ։ Կես միլիարդ տարի հետո երկրի երեսից կանհետանան կենդանիներն ու բույսերը, 3,5 միլիարդ տարի անց կգոլորշիանան օվկիանոսները, իսկ 7,5 մի­լիարդ տարի անց ընդարձակվող Արեգակը հետք անգամ չի թողնի երկրագնդից։

   Բանավեճեր են ընթանում նաև այն մասին, թե հնարա­վոր կլինի՞ արդյոք փրկվել այլ մոլորա­կում վերաբնակվե­լու միջոցով։ Գիտ­նականները դրա­նում խիստ կասկա­ծում են։ Նախ բոլո­րին չես վերաբնա­կեցնի, ոչ փողը, ոչ էլ թռչող սարքերը չեն բավականացնի։ Երկրորդ այնպիսի մոլորակ, որը գոնե փոքր-ինչ կհիշեցնի Երկիրը, տիեզերքում դժվար թե հաջողվի գտնել։

Մինչդեռ գիտնական այրերի բոլոր մարգարեությունները Արևմուտքում ենթարկվում են աստվածաբանների քննադատությանը։ Ախր, Տերը պարզ ասել է. «Այն օրն ու ժամը հայտնի չեն ոչ մեկին, ան­գամ հրեշտակներին, այն գիտե միայն Հայրն իմ երկնային»։

Կալիֆոռնիա նահանգից Ուոլտեր Կևենտերը հավաքել Է 1 միլիոն դոլար ընդհանուր արժեքով 1397 հատ կրեդիտային քարտ։ Այդ հարստությունը ամերիկացին պահում "Է աշխարհի ամենածանր և ամենաերկար դրամապանակում, որը կշռում Է 17,5 կգ և ունի 76 մետր երկարություն։

   1998 թվականի հուլիսին շվեյցարացի Լոտտա Այելինգն ուներ ավտոկանգառների 292 հաշվիչ։ Այդ հավաքածուն այնպիսի համաշխարհային հռչակ ձեռք բերեց, որ որոշ երկրների իշխանություններ իրենք են նրան ուղարկում դուրս գրված հաշվիչներ։

Ընդամենը կես տարում վերնոնցի դպրոցականները իրենց ուսուց­չուհի էլեն Դամբախի հետ հավաքեցին մեկ միլիոն ամենատարբեր կռճակների հավաքածու։

Բրիտանիաի վարչապետները անգլիացի Թոմ Հոլմսի ծննդյան օր­վա առթիվ փողկապներ էին ուղարկում նրան։ Եվ նա սկսեց փողկապ­ներ հավաքել։ Այժմ նրա հավաքածուում կա 10024 տարբեր փողկապ։

Հույն Դեմետրիոս Պիստիոլան ունի 306 կինոխցիկ, որ թողարկվել են անցյալ դարում։

Մեծ Բրիտանիայի Դորսեթ քաղաքի բնակիչ Քրիս Գոուերը մի քա­նի տարում հավաքել է 412 զույգ ձեռնաշղթա։

Թել Ավիվի բնակիչ Յակով Եսիպովը սիրում է ավտոբուսի տոմսեր հավաքել։ 1998 թվականի սկզբին նրա հավաքած տրանսպորտային կտրոնների թիվը հասել է 14 հազարի։

Ոմն Բիլ Ամարթ հավաքել է թեյի պիտակների շքեղ հա­վաքածու, որի նմուշների թիվն անցնում է 26 հազա­րից ներառյալ 785 փաթեթ 20 երկրից։

Բելգիացի Գի վան Կեերը հավաքում է ժամկետանց անձնագրեր և դրանց փո­խարինող անցաթղթեր։ Նա ունի 130 երկրի փաս­տաթղթեր սկսած 1616 թվա­կանից։ Ամենաթանկ ցուցան­մուշը 1898 թվականի չինա­կան գույնզգույն անձնա­գիրն է։

1899 թ. հունվարի 5-ին Չիկագոյի թերթերից մեկը տպագրեց իր թղթակցի հաղորդագրությունը մի անսովոր դիպվածի մասին, անծա­նոթ մի երիտասարդ փողոցում մոտեցել էր ոստիկանին և հայտարա­րել, որ նրա գոտուց կախված ձեռնաշղթաներն իր համար սարսափելի չեն։ Ոստիկանը առանց պատասխանի արժանացնելու, ձեռնաշղթանե­րը վարպետորեն հագցրել է երիտասարդի դաստակներին։ Վերջինս թի­կունքով շրջվել է, արագորեն հանել ձեռնաշղթաները և ժպտալով վե­րադարձրել ոստիկանին։ Թղթակցին ճարպիկ երիտասարդը հայտնել է իր անունըՀաորի Հուդինր։ Այդ անունը դեռևս անծանոթ էր ընթերցող­ներին։ Միայն Մարտին Բեյկի տնօրինած «Օրփեոս» վարյետեում աշ­խատանքի անցնելուց հետո Հուդինին հանրաճանաչ դարձավ։

Այդ զարմանալի արտիստը ծնվել է 1874 թ. Բուդապեշտում։ Նա ռա– բի Մայեր Մամուել Վայսի յոթերորդ զավակն էր։ Նրա իսկական անունը էրիխ Վայս է։ Նրա ծննդից երկու տարի անց ընտանիքը արտագաղթեց Ամերիկա, որտեղ էլ նա իր համար հորինեց Հուդինի կեղծանունը։ Հու– դինիին անհնար էր կապկպել։ Նա բացում էր ցանկացած ձեռնաշղթա­ներն ու ոտնաշղթաները, նույնիսկ, եթե դրանք ոստիկանների հատուկ պատվերով էին պատրաստած, կարողանում էր ազատվել զսպաշապ– կից, եթե նույնիսկ ոտքերից կախված էր լինում՝ օդի մեջ։

1900 թ. ապրիլի 11-ին օրենքի պահապանները գրավոր ընդունե­ցին իրենց վերջնական պարտությունը։ Կանզաս Սիթիում՝ մերկ Հուդինին ոչ միայն ձեռքերն ազատեց հինգ զույգ ձեռնաշղթաներից, այլև ութ րոպեում դուրս եկավ բանտախցից, որի դռան փականքն ստեղծո­ղը արտոնագիր էր ստացել։

Արտիստի հաջողությունները այլևս մրրիկի էին նման։ Անգլիայում նա մարտահրավեր նետեց հռչակավոր Սքոթլանդ-յարդին։ Նրան ման­րազնին խուզարկեցին, շղթայեցին և նետեցին Բրիքսթոնյան բանտի խցերից մեկը։ Մի ժամից հետո նա առանց ձեռնաշղթաների հայտնվեց բանտի դարպասի մոտ։

Հոլանդիայում մերկ և շղթայակապ նրան դրեցին զամբյուղի մեջ, փակ զամբյուղը դրեցին ավելի մեծ զամբյուղի մեջ։ Եվ այդպես՝ 13 ավելի ու ավելի մեծ, փակ զամբյուղների մեջ։ Հինգ րոպեից զամբյուղ­ները ծածկող վարագույրի ետևից հայտնվեց Հուդինին։ Բայց ամենա­զարմանալին այն էր, որ զամբյուղները անվնաս էին ու փակ։ Ձեռնա­շղթաները առաջին, ամենափոքր զամբյուղի մեջ էին։

Գերմանիայում տասը րոպեում Հուդինին դուրս եկավ Բեռլինի Մոաբիտ բանտից։ Մինչ թերթերի լուսանկարիչներն ու հետաքրքրա­սերները նրան սպասում էին կենտրոնական մուտքի մոտ, նա սեղմեց փողոցի անկյունում հերթապահող ոստիկանի ձեռքը և հեռացավ։

Ռուսաստանում Հուդինին դուրս եկավ Բուտիրկայից և կալանա­վորներ տեղափոխող փակ վագոնից։

Ամերիկայում նա դուրս պրծավ մահապարտների խցից։ Գրող էդգար Դոքթորոլուն իր «Ռեթհայմ» վեպում Հուդինիի մասին գրում է. «Նա փախչում էր բանտի նկուղից, ամուր մեխված տակառից, հաստ փոստային պարկից, դաշնամուրի ցինկե փակ պատյանից, հսկայա­կան գալվանական կաթսայից, ֆուտբոլի գնդակի, գրասեղանի ու եր­շիկի կեղևի միջից։ Նրա բոլոր փախուստները խորհրդավոր էին, որով­հետև նա երբեք չէր կոտրում այն ամենը, ինչ իրեն կաշկանդում էր և նույնիսկ բաց չէր թողնում դրանք»

Բլյուզի և ռոքի լավագույն կիթառահար Ռոյ Բուհենեմը ինքնաս­պան է եղել հարբած վիճակում, կախվելու միջոցով։

***

«Էյսի-Դիսի» խմբի անդամ, հանրահայտ երգիչ Բոն Սքոթը խեղդամահ է եղել գիշերային գինարբուքից հետո։

***

Ռոքի թագուհի Զենիս Ջոպլինը մահացել է հերոինի մեծ չափաբաժին ընդունելուց հետո։

***

«Ռոլինգ Աթոունզ» հանրահայտ խմբի անդամ Բրայեն Ջոնսը խեղդվել է լողավազանում թմրադեղ օգտագործած ժամանակ։

***

Լեգենդար ռոք կիթառահար Ջիմի Հենդրիքսը վախճանվել է չափից ավելի ալկոհոլ և քնաբեր հաբեր ընդունելուց հետո։

***

   «Լեթ Ջեփելին» խմբի անդամ Ջոն Բոնհեմը մահացավ անընդմեջ խմած օղու 40-րդ բաժակից հետո։

***

«Քոլին» խմբի անդամ Ֆրեդի Մերկուրին վախճանվեց թմրանյութի մեծ չափաբաժին ընդունելուց հետո։

***

Նախաճաշարանի ստեղծող Պիեռ Տերնին մահացավ 1917 թ. ստամոքսի խանգարումից ճաշելով իր նախաճաշարանում։

                                                                                    ***

                               Ամեն տարի աշխարհում 20 միլիոն մարդ մահանում է սովից։

***

                                       Հռոմի 266 պապերից 33-ը սպանվել են։

***

Անգլիացի փիլիսոփա Չերեմի Քենթեմը իր ողջ կարողությունը կտակեց Լոնդոնի քաղաքային հիվանդանոցին, փոխարենը ցանկա­նալով, որ իր կմախքը ներկա գտնվի գիւոաժողովներին։ Եվ ահա, 100 տարուց ավելի է, որ նրա կմախքը մասնակցում է բոլոր գիտաժողովներին։

ԱՍԵՂԻ ՀՐՎԱՆԴԱՆ - Աֆրիկա մայրցամաքի հարավային ծայրա­կետն է, Հարավ-Աֆրիկյան Հանրապետությունում։ Պորտուգալացի ծո­վագնացները դիտելով կողմնացույցի սլաքի խոտորումները, վայրն անվանեցին Ագուլյաս (ասեղ)։

   ԱՐՑՈՒՆՔԻ ԴԱՐՊԱՍ - Բաբ Էլ-Մանդեբի նեղուց, անվանումն առա­ջացել է արաբերեն բաբ-դուռ, դարպաս և մանդիբ-վիշտ, արցունք բա­ռից, նկատի ունենալով նավարկության վտանգավորությունը, նավա­բեկումները։ Գտնվում է Արաբական թերակղզու հարավ-արևմուտքում։ Երկարությունը 109 կմ է, նվազագույն լայնությունը 26 կմ, նվազա­գույն խորությունը 31 մ։

ԲԵՐՄՈՒԴՅԱՆ ԵՈԱՆԿՅՈՒՆԻ ■ Ատլանտյան օվկիանոսի Բերմուդ– յան, Պուերտո Ռիկո կղզիների և Ֆլորիդա թերակղզու միջև գտնվող շրջանը, որն աչքի է ընկնում նավագնացության համար արտասովոր կերպով դժվարին պայմաններով։

ԵՐԿԱԹԵ ԴԱՐՊԱՍ - Դանուբ գետի կիրճ Ռումինիայի սահմա­նագլխին, լայնությունը մինչև 150 մ։

ԶԱՏԿԻ ԿՂԶԻ - հրաբխային կղզի Խաղաղ օվկիանոսի արևելյան մասում, Չիլիի տարածքում։ Տարածությունը 165.5 քառ. կմ, բարձրու­թյունը 539 մ, այստեղ է Ռանո Արսի հրաբուխը։ Կղզին հայտնագործել է հոլանդացի ծովագնաց Յակոբ Ռոզգևենը 1722 թվականի ապրիլի 5– ին զատկի քրիստոնեական տոնի օրը և ի պատիվ տոնի կղզին անվա­նել է Զատիկի (իսպաներեն պասկուս), պոլինեզացիներն այն անվա­նում են Ռապանուի։